Openbaarheidsbeginsel bij de Haagse overheid

Openbaarheidsbeginsel bij de Haagse overheid

Het openbaarheidsbeginsel vormt een hoeksteen van het Nederlandse bestuursrecht en geldt volop voor organen zoals de Gemeente Den Haag. Alle informatie bij deze instanties is in principe toegankelijk voor inwoners, behalve bij zwaarwegende uitzonderingen. Dit principe zorgt voor meer transparantie en betere democratische controle, vooral relevant voor Hagenaars die inzicht willen in lokale besluitvorming.

Wat houdt het openbaarheidsbeginsel in voor Den Haag?

Dit beginsel verplicht overheidsinstanties, waaronder de Gemeente Den Haag, om documenten zoals rapporten, correspondentie, contracten en beleidsnotities openbaar te maken. Ze moeten informatie proactief delen via websites of registers, en op aanvraag van burgers verstrekken. De basis ligt in de Wet open overheid (Woo), die per 1 mei 2022 de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) afloste. Zo krijgen inwoners van Den Haag eenvoudiger toegang tot lokale besluiten, zoals over woningbouw of verkeersplannen.

Vroeger moesten burgers actief vragen; nu publiceert de Gemeente Den Haag veel gegevens vooraf, bijvoorbeeld subsidies, aanbestedingen of vergunningen voor de Scheveningse kust.

Wettelijke grondslag

Centraal staat artikel 3:1 Woo: "Informatie van bestuursorganen is openbaar." Dit regelt zowel actieve als passieve openbaarmaking.

• Actieve openbaarmaking (art. 3:2 Woo): De Gemeente Den Haag moet informatie vrijwillig delen, bijvoorbeeld online of in open datasets.
• Passieve openbaarmaking (art. 3:3 Woo): Bij een verzoek van een Hagenaar levert de overheid info, tenzij weigeringsgronden gelden (afdeling 5.1 Woo).

De Woo omvat gemeenten zoals Den Haag, provincies, waterschappen en rijksorganen. De Algemene wet bestuursrecht (Awb) regelt de procedures, met bezwaar bij de gemeente en beroep bij de Rechtbank Den Haag.

Verschillen Woo en Wob

De Woo verbetert de oude Wob aanzienlijk:

Deze aanpassingen empoweren burgers in Den Haag sterker.

Uw rechten als inwoner van Den Haag

U kunt eenvoudig overheidsinformatie opvragen zonder belang te bewijzen. Hulp nodig? Neem contact op met het Juridisch Loket Den Haag. Belangrijke rechten:

1. Gratis inzage: Meestal kosteloos, behalve kopieën of intensief onderzoek.
2. Beslissing binnen 4 weken (art. 4:5 Woo), eventueel verlengd.
3. Bezwaar en beroep: Eerst bij de Gemeente Den Haag, daarna bij de Rechtbank Den Haag.

Verzoek digitaal, per post of persoonlijk, in gewenst formaat.

Verplichtingen van Haagse overheden

Instanties zoals de Gemeente Den Haag moeten:

• Een openbaarheidsprofiel online zetten (art. 3:10 Woo) met proactief gedeelde info.
• Verzoeken goed behandelen en weigeringen motiveren.
• Alleen weigeren bij noodzaak, zoals privacy (art. 5:13 Woo), veiligheid of bedrijfsgeheimen.

Deelopenbaarmaking met zwartlakken is toegestaan.

Praktijk in Den Haag

Voorbeeld 1: Een Hagenaar vraagt via Woo het dossier van een kapvergunning in het Zuiderpark bij de Gemeente Den Haag. Hij ontvangt mails en rapporten, minus privacygevoelige delen.

Voorbeeld 2: Journalisten gebruikten Woo bij de toeslagenaffaire voor rijksdocumenten, wat landelijk impact had – ook lokaal relevant voor Haagse ambtenaren.

Voorbeeld 3: Een lokale ondernemer checkt aanbestedingen voor havenprojecten; de Gemeente Den Haag zet deze proactief op TenderNed.

Weigering openbaarmaking

Mogelijk op basis van art. 5:11-5:20 Woo, bv.:

• Privacy (art. 5:13).
• Economische belangen (art. 5:16).
• Veiligheid (art. 5:11).

De Rechtbank Den Haag toetst streng: openbaarheid wint meestal.

Veelgestelde vragen