Aftoppingsgrens sociale woning
De **aftoppingsgrens** bij een sociale woning bepaalt het maximale inkomen dat huurders in een sociale huurwoning mogen hebben. Overschrijdt u deze grens? Dan riskeert u uw woning te moeten verlaten. Ontdek hier hoe het werkt en wat uw rechten en plichten zijn.
In Nederland is de sociale huursector bedoeld voor mensen met een **matig inkomen**. Om ervoor te zorgen dat deze woningen beschikbaar blijven voor wie ze echt nodig heeft, geldt een **aftoppingsgrens**. Deze grens is een percentage van het **bruto inkomen** dat huurders in een sociale woning mogen hebben. Wanneer uw inkomen boven deze grens uitkomt, moet u de woning verlaten of overstappen naar een woning in de **vrije sector** (met hogere huurprijs).
De aftoppingsgrens is een belangrijke regel in het **huurrecht** en wordt vastgesteld door de overheid. Het doel is om sociale woningen toegankelijk te houden voor mensen met een laag of matig inkomen. In dit artikel leggen we uit hoe de aftoppingsgrens werkt, welke regels er gelden en wat u kunt doen als uw inkomen stijgt.
Wettelijke basis: wat zegt de wet?
De aftoppingsgrens is geregeld in de **Wet op de huurtoeslag** en de **Woningwet**. Daarnaast spelen de **huurregels van de corporatie** (de verhuurder van sociale woningen) een belangrijke rol. De belangrijkste wetten zijn:
- Woningwet (art. 1.1 en 1.2): Bevat de algemene regels voor sociale huurwoningen en de toewijzing ervan.
- Wet op de huurtoeslag (art. 12): Hierin staat dat uw inkomen niet te hoog mag zijn om recht te hebben op een sociale huurwoning.
- Huurreglement van de corporatie: Elke sociale verhuurder (meestal een corporatie) heeft eigen regels over de aftoppingsgrens. Deze zijn vaak strenger dan de wettelijke minimumnormen.
De **aftoppingsgrens** zelf is niet in de wet vastgelegd, maar wordt bepaald door de **corporatie** en kan variëren per regio. Over het algemeen ligt deze tussen **de 110% en 130% van het inkomenstoetsingscijfer** (ITC). Het ITC is een maatstaf voor het inkomen dat u mag hebben om in aanmerking te komen voor een sociale woning.
Belangrijk: De aftoppingsgrens wordt jaarlijks gecontroleerd. Als uw inkomen stijgt, moet u dit melden aan uw corporatie. Overschrijdt u de grens, dan heeft de corporatie het recht om u op te zeggen of u een **aftopverplichting** op te leggen.
Hoe werkt de aftoppingsgrens in de praktijk?
De aftoppingsgrens wordt berekend op basis van uw **bruto inkomen** (voordat belastingen en premies zijn ingehouden). Het inkomen van alle huishoudensleden wordt meegenomen, inclusief:
- Loon uit werk
- Uitkeringen (bijvoorbeeld WW, bijstand, AOW)
- Inkomen uit onderneming
- Rente en dividenden
- Toeslagen (bijvoorbeeld kinderbijslag)
Voorbeeld: Stel, de aftoppingsgrens van uw corporatie is **120% van het ITC**. In 2024 ligt het ITC op ongeveer €2.600 bruto per maand voor een alleenstaande. Dan mag uw bruto inkomen maximaal:
€2.600 × 1,20 = €3.120 bruto per maand
Overschrijdt uw inkomen deze grens, dan moet u actie ondernemen. De corporatie kan u een **aftopverplichting** geven: u moet dan binnen een bepaalde tijd (meestal 1 tot 2 jaar) uw inkomen verlagen of overstappen naar een woning in de vrije sector.
Voorbeelden van aftoppingsgrenzen per huishoudsamenstelling (2024)
| Huishoudsamenstelling | Aftoppingsgrens (120% ITC) | Maximaal bruto inkomen per maand |
|---|---|---|
| Alleenstaande | 120% van €2.600 | €3.120 |
| Koppel (geen kinderen) | 120% van €3.200 | €3.840 |
| Gezin met 2 kinderen | 120% van €3.800 | €4.560 |
Opmerking: Deze bedragen zijn indicatief. Controleer altijd de exacte aftoppingsgrens in uw huurcontract of vraag deze op bij uw corporatie.
Uw rechten en plichten bij de aftoppingsgrens
Rechten van de huurder
- Recht op informatie: U heeft recht op een duidelijke uitleg over de aftoppingsgrens en hoe deze wordt berekend.
- Recht op bezwaar: Als u het oneens bent met de berekening van uw inkomen of de aftoppingsgrens, kunt u bezwaar maken bij de corporatie.
- Recht op overleg: Als uw inkomen stijgt, heeft u recht op een **aftopgesprek** met de corporatie om mogelijkheden te bespreken (bijv. inkomen verlagen of overstappen).
Plichten van de huurder
- Plicht tot medewerking: U bent verplicht om veranderingen in uw inkomen direct door te geven aan de corporatie. Dit voorkomt problemen later.
- Plicht tot naleving: Als uw inkomen boven de aftoppingsgrens uitkomt, moet u de woning verlaten of overstappen naar een woning in de vrije sector.
- Plicht tot betaling: Ook als uw inkomen stijgt, blijft u verplicht de huur te betalen volgens uw contract.
Wat doet de corporatie?
- De corporatie controleert jaarlijks uw inkomen.
- Bij overschrijding van de aftoppingsgrens krijgt u een **aftopverplichting**: u moet binnen een bepaalde termijn (vaak 1-2 jaar) uw inkomen verlagen of overstappen.
- Indien u niet meewerkt, kan de corporatie een **opzegging** van uw huur geven.
Veelgestelde vragen over de aftoppingsgrens
Vraag: Mijn inkomen stijgt door een promotie. Wat nu?
Als uw inkomen boven de aftoppingsgrens uitkomt, moet u dit direct melden aan uw corporatie. De corporatie zal met u overleggen over mogelijke oplossingen, zoals:
- Overstappen naar een duurdere woning in de vrije sector.
- Uw inkomen proberen te verlagen (bijv. door minder uren te werken).
- Een uitstel krijgen als u tijd nodig heeft om uw situatie aan te passen.
Belangrijk: Als u niets doet, kan de corporatie uw huur opzeggen.
Vraag: Kan ik mijn huurderstatus behouden als ik een bijbaan heb?
Een bijbaan kan uw inkomen doen stijgen. Of dit problemen geeft, hangt af van hoeveel uw inkomen daardoor toeneemt. Als uw totaal inkomen (hoofdwerk + bijbaan) onder de aftoppingsgrens blijft, hoeft u niets te doen. Overschrijdt u de grens? Dan geldt het antwoord uit de vorige vraag: meld het en zoek naar een oplossing.
Tip: Sommige corporaties maken gebruik van een **gracetijd** (bijv. 6 maanden). In die periode hoeft u nog niet te verhuizen als uw inkomen tijdelijk stijgt.
Vraag: Wat als ik mijn inkomen niet kan verlagen?
Als u uw inkomen niet kunt verlagen (bijv. door een vaste baan of uitkering), dan is de enige optie om over te stappen naar een woning in de vrije sector. De corporatie is verplicht om u hierbij te helpen door:
- U te voorzien van een huurtoeslagadvies (om te zien of u financieel in staat bent om een duurdere woning te betalen).
- U te ondersteunen bij het zoeken naar een nieuwe woning.
- U een redelijke termijn te geven (meestal 1-2 jaar) om te verhuizen.
Als u niet meewerkt, kan de corporatie uw huur opzeggen.
Vraag: Wat is het verschil tussen aftoppingsgrens en inkomenstoets?
De inkomenstoets bepaalt of u in aanmerking komt voor een sociale woning. De aftoppingsgrens bepaalt of u moet blijven wonen in een sociale woning. Bij toewijzing kijkt de corporatie of uw inkomen onder de inkomenstoets ligt. Als u al in een sociale woning woont, geldt de aftoppingsgrens om te voorkomen dat u de woning verlaat als uw inkomen stijgt.
Voorbeeld:
- Inkomenstoets: Om in aanmerking te komen voor een sociale woning, mag uw inkomen niet hoger zijn dan 100% van het ITC.
- Aftoppingsgrens: Als u al in een sociale woning woont, mag uw inkomen maximaal 120% van het ITC zijn. Overschrijdt u dat? Dan moet u verhuizen.
Tips om problemen met de aftoppingsgrens te voorkomen
- Houd uw inkomen in de gaten: Bij elke verandering (bijv. salarisverhoging, bijbaan, uitkering) moet u dit melden aan uw corporatie. Gebruik de inkomenstoetsrekenmachine van uw corporatie om te checken of u nog binnen de grenzen blijft.
- Vraag advies bij twijfel: Als u niet zeker weet of uw inkomen nog binnen de aftoppingsgrens valt, neem dan contact op met uw corporatie of een huurrechtadvocaat. Het is beter om proactief te handelen dan te wachten tot de corporatie actie onderneemt.
- Overweeg tijdig een overstap: Als u weet dat uw inkomen gaat stijgen (bijv. door een promotie), bespreek dan vooraf met de corporatie wat uw opties zijn. Soms kunt u alvast op zoek naar een woning in de vrije sector.
- Check uw huurcontract: In uw contract staat vaak precies hoe de aftoppingsgrens wordt berekend en wat de gevolgen zijn bij overschrijding. Lees dit goed door.
- Maak gebruik van bezwaarprocedure: Als u het oneens bent met de berekening van uw inkomen of de aftoppingsgrens, kunt u bezwaar maken. Dit kan soms leiden tot een herberekening of een gunstiger uitkomst.
Wat als u geen oplossing ziet?
Als u denkt dat de aftoppingsgrens onredelijk is of dat de corporatie onterecht handelt, kunt u hulp zoeken bij:
- De Consumentenbond of Huurdersbelangen.
- Een advocaat gespecialiseerd in huurrecht.
- De Rechten van de Mens (als u denkt dat uw rechten geschonden worden).
Gerelateerde onderwerpen
Voor meer informatie over huurrecht en sociale woningen, lees ook: