Ceza hukukunda, her suç işleyen fail cezalandırılabilir değildir. Yasal gerekçeler vardır; meşrulaştırma nedenleri (fiil hukuka aykırı değildir) ve suç dışlama nedenleri (fail kusurlu değildir) cezalandırılabilirliği dışlar.
Ana Kategoriler
Ceza dışlama nedenleri iki önemli kategoriye ayrılır.
Farklar
| Kategori | Etki | Sonuç |
|---|---|---|
| Meşrulaştırma Nedeni | Hukuka aykırılığı kaldırır | Fiil cezalandırılabilir değildir |
| Suç Dışlama Nedeni | Kusurluluğu kaldırır | Fail cezalandırılabilir değildir |
Meşrulaştırma Nedenleri
Bir meşrulaştırma nedeni, işlenen fiili haklı kılar ve hukuka aykırı olarak kabul edilmez.
Necessity Defense (Sr md. 41/1)
Kendinizi doğrudan, hukuka aykırı bir saldırıya karşı savunma hakkınız.
- Doğrudan: saldırı güncel veya yakın zamandadır
- Hukuka Aykırı: saldırı izinli değildir
- Orantılı: savunma abartılı olmamalıdır
- Zorunlu: kaçmak bir seçenek değildi
Acil Durum (Sr md. 40)
Çıkar çatışmasından kaynaklanan mücbir sebep durumunda en önemli çıkar ön plandadır.
- Daha büyük bir iyilik için ciddi ve akut tehlike
- Alternatif çözüm yok
- Tepki uygun ve orantılıdır
Yasal Kurallar (Sr md. 42)
Yasal bir kurala dayalı olarak gerçekleştirilen eylemler cezalandırılabilir değildir, örneğin yasal bir tutuklama sırasında polis memurunun şiddet kullanması.
Resmi Emir (Sr md. 43/1)
Yasal bir resmi emri yerine getirmek eylemi cezalandırılabilir yapmaz.
Suç Dışlama Nedenleri
Suç dışlama nedenlerinde fiil cezalandırılabilir kalır, ancak fail suçlanmaz.
Ceza Ehliyetsizliği (Sr md. 39)
Fiil, zihinsel bozukluk veya eksiklik nedeniyle fail'e atfedilemiyorsa fail cezalandırılabilir değildir.
- Psikolojik veya psikiyatrik inceleme gereklidir
- TBS veya diğer yaptırımlara yol açabilir
Necessity Defense Fazlası (Sr md. 41/2)
Necessity defense sınırları, saldırı nedeniyle yoğun duygularla aşılırsa.
Zihinsel Baskı (Sr md. 40)
Fail'in makul biçimde direnemediği dış baskı.
Suçsuzluk (yazılı olmayan)
Yazılı olmayan kural: fail makul olan her şeyi fiili önlemek için yapmıştır.
Sonuçlar
| Neden | Yargıç Kararı |
|---|---|
| Meşrulaştırma Nedeni | Kovuşturmanın reddi (OVAR) |
| Suç Dışlama Nedeni | Kovuşturmanın reddi (OVAR) |
Ceza Dışlamayı Nasıl Kanıtlayabilirim
- Sanık, bir ceza dışlama nedeninin geçerli olduğunu kanıtlamalıdır
- Yargıç, kriterlerin karşılanıp karşılanmadığını değerlendirir
- Belirsizlik durumunda: sanık lehine
Zoetermeer'de Sık Sorulan Sorular
Cezalandırılabilir bir fiilden şüphelenilirsem ne olur?
Hukuki yardım alma, susma hakkınız vardır ve polis haklarınızı açıklamalıdır. Şüpheli olmak suçlu olduğunuz anlamına gelmez.
Ne kadar süre ön tutuklu kalabilirim?
Davâsız maksimum 10 gün, sonrasında yargıç izin vermelidir. Ön tutukluluk süre sınırı vardır.
Suç ve kabahat arasındaki fark nedir?
Suç daha ağırdır ve hapis cezasına yol açabilir, kabahat ise genellikle para cezasıyla sonuçlanır.
Hukuki yardım alma hakkım var mı?
Evet, her zaman avukat hakkınız vardır. Ödeyemiyorsanız, örneğin Zoetermeer Hukuk Danışma Ofisi aracılığıyla ücretsiz düzenlenebilir.
Kararı temyiz edebilir miyim?
Evet, mahkeme kararına karşı istinaf mahkemesine başvurabilirsiniz.
İlgili Kurumlar: Lahey Mahkemesi (bölge), Zoetermeer Hukuk Danışma Ofisi