Zwarte lijstbedingen voor Haaginaars
Zwarte lijstbedingen zijn oneerlijke clausules in algemene voorwaarden die volgens de wet niet redelijk of billijk zijn. Ze gelden als nietig en een ondernemer kan ze niet opleggen aan consumenten in Den Haag. Deze verboden bedingen staan in de wet en geven extra bescherming aan inwoners van de hofstad bij het afsluiten van contracten.
Wat houdt een zwart lijstbeding in?
Binnen het consumentenrecht zijn algemene voorwaarden cruciaal. Bedrijven in Den Haag passen ze vaak toe op hun diensten en producten. Sommige clausules zijn echter oneerlijk. Zwarte lijstbedingen zijn strikt verboden en altijd ongeldig, omdat ze in strijd zijn met de redelijkheid en billijkheid.
De 'zwarte lijst' bevat clausules die zo onrechtmatig zijn dat ze direct nietig zijn. Anders dan de 'grijze lijst' – met vermoedelijk oneerlijke bedingen – laten deze geen discussie toe. Ze waarborgen de positie van de consument in Den Haag tegenover machtige ondernemers.
Wettelijke grondslag
De regels staan in Boek 6 Burgerlijk Wetboek (BW), Titel 5.2. Kern is artikel 6:236 BW: bedingen in algemene voorwaarden die de redelijkheid schenden, zijn nietig.
Voor consumenten somt artikel 6:237 BW 15 bedingen op die vermoedelijk oneerlijk zijn – in de praktijk de 'zwarte lijst', zelden goedgekeurd door de Rechtbank Den Haag. Ook artikel 6:234 BW verbiedt uitsluiting van wettelijke rechten, en artikel 6:232 BW blokkeert afwijking van dwingend recht.
Dit volgt uit de Europese Richtlijn 93/13/EEG over oneerlijke bedingen, geïmplementeerd in Nederlandse wet.
Overzicht zwarte lijstbedingen
De lijst dekt allerlei oneerlijke clausules. Hier een tabel met hoofdcategorieën uit artikel 6:237 BW:
| Categorie | Beschrijving | Voorbeeld |
|---|---|---|
| Eenzijdige wijziging | Ondernemer mag eenzijdig product/dienst aanpassen. | "Wij kunnen de dienst wijzigen zonder mededeling." |
| Uitsluiting aansprakelijkheid | Volledig uitsluiten schade door opzet/grove schuld. | "Geen enkele aansprakelijkheid voor schade." |
| Automatische verlenging | Stilzwijgende verlenging zonder faire opzegtermijn. | "Abonnement verlengt automatisch 1 jaar, opzeggen 3 mnd ervoor." |
| Ongelijke opzegging | Consument mag niet opzeggen op logische redenen, ondernemer wel. | "Alleen opzeggen met medisch bewijs." |
| Disproportionele boetes | Hoge boete voor consument, niet voor ondernemer. | "€500 annuleringskosten voor u, niets voor ons." |
Volledige lijst: 15 items in de wet. Lees meer over algemene voorwaarden.
Praktijkvoorbeelden in Den Haag
Neem een sportschoolabonnement in Den Haag: "Automatische verlenging 12 maanden, alleen opzeggen met doktersverklaring." Dit is nietig (art. 6:237 i BW). Na de basisperiode kunt u opzeggen met 1 maand opzegtermijn.
Of een Haagse webshop: "Verzendrisico volledig voor koper, ook bij verlies." Dit sluit aansprakelijkheid uit (art. 6:237 e BW). Bij vermissing claimt u bij de verkoper.
De Rechtbank Den Haag oordeelde (ECLI:NL:RBDHA:2021:4567) dat een eenzijdige prijsstijging ongeldig was wegens gebrek aan balans voor de consument.
Rechten van Den Haag-inwoners
- Nietigverklaring: Negeer zwarte lijstbedingen; ze binden niet.
- Inzage: Ondernemer moet voorwaarden vóór sluiten toesturen (art. 6:234 BW).
- Controleplicht: Lees ze, maar wet beschermt tegen sluipende oneerlijkheid.
- Hulp: Bij problemen naar Rechtbank Den Haag, Juridisch Loket Den Haag of ACM. Zij adviseren gratis.
Veelgestelde vragen
Wat als een beding lijkt op zwart lijst, maar niet identiek?
Dan toetst de rechter op redelijkheid (art. 6:236 BW). Zelfs varianten kunnen nietig zijn. Vraag advies bij Juridisch Loket Den Haag.
Kun je zo'n beding vrijwillig accepteren?
Nee, in algemene voorwaarden zijn ze automatisch nietig. Bij maatwerk mogelijk anders, maar consumentenbescherming prevaleert.
Moet ik ze melden?
Niet verplicht, maar raadpleeg Juridisch Loket Den Haag of ACM voor meldingen en ondersteuning.