Het Nederlandse strafrecht onderscheidt twee soorten strafbare feiten: misdrijven en overtredingen. Dit onderscheid heeft belangrijke gevolgen voor de procedure en de mogelijke straffen.
Het onderscheid
Misdrijven zijn ernstige strafbare feiten, overtredingen zijn lichtere vergrijpen.
Vergelijking
| Aspect | Misdrijf | Overtreding |
|---|---|---|
| Ernst | Ernstig | Licht |
| Wetboek | Boek 2 Sr | Boek 3 Sr |
| Opzet/schuld | Meestal opzet vereist | Vaak geen opzet vereist |
| Poging strafbaar | Ja | Nee (tenzij expliciet bepaald) |
| Medeplichtigheid | Strafbaar | Niet strafbaar |
| Voorlopige hechtenis | Mogelijk | Niet mogelijk |
Voorbeelden misdrijven
Misdrijven zijn de ernstigere strafbare feiten.
Veelvoorkomende misdrijven
- Diefstal (art. 310 Sr)
- Mishandeling (art. 300 Sr)
- Oplichting (art. 326 Sr)
- Bedreiging (art. 285 Sr)
- Rijden onder invloed (art. 8 WVW)
- Drugsbezit/handel (Opiumwet)
- Moord en doodslag (art. 287-289 Sr)
Voorbeelden overtredingen
Overtredingen zijn de lichtere strafbare feiten.
Veelvoorkomende overtredingen
- Lichte verkeersovertredingen
- Openbare dronkenschap (art. 453 Sr)
- Baldadigheid (art. 424 Sr)
- Lichte geluidsoverlast
- Overtreding APV (Algemene Plaatselijke Verordening)
Gevolgen voor de procedure
Het onderscheid heeft praktische gevolgen.
Procedurele verschillen
| Aspect | Misdrijf | Overtreding |
|---|---|---|
| Opsporingsbevoegdheden | Uitgebreid | Beperkt |
| Rechtbank | Meervoudige kamer mogelijk | Kantonrechter |
| Verjaring | 6-20 jaar (afhankelijk van straf) | 3 jaar |
| Strafblad | Ja | Meestal niet |
Straffen
De maximumstraffen verschillen aanzienlijk.
Maximumstraffen
| Strafsoort | Misdrijf | Overtreding |
|---|---|---|
| Gevangenisstraf | Ja (levenslang mogelijk) | Nee |
| Hechtenis | Ja | Max. 1 jaar |
| Taakstraf | Max. 240 uur | Max. 240 uur |
| Geldboete | Tot 6e categorie (€900.000) | Tot 4e categorie (€22.500) |
Grensgevallen
Soms is het onderscheid niet direct duidelijk.
Aandachtspunten
- De wet bepaalt of iets een misdrijf of overtreding is
- Bij twijfel: kijk naar de plaats in het wetboek
- Een feit kan door omstandigheden zwaarder worden (gekwalificeerd)
- Sommige overtredingen kunnen bij recidive als misdrijf worden behandeld
Veelgestelde vragen
Wat gebeurt er als ik verdacht ben van een misdrijf?
Je hebt recht op juridische hulp, je kunt zwijgen, en de politie moet je rechten uitleggen. Verdacht zijn is niet hetzelfde als schuldig.
Hoe lang kan ik in voorarrest worden gehouden?
Maximaal 10 dagen zonder proces, daarna moet rechter voorarrest goedkeuren. Voorarrest mag niet onbeperkt duren.
Wat is het verschil tussen een misdrijf en overtreding?
Een misdrijf is ernstiger en kan met gevangenisstraf worden bestraft. Een overtreding kan met geldboete worden afgehandeld.
Heb ik recht op een advocaat?
Ja, je hebt altijd recht op juridische bijstand. Dit kan gratis zijn als je dit niet kunt betalen.
Kan ik in hoger beroep gaan?
Ja, je kunt tegen de uitspraak in beroep gaan bij het gerechtshof.