Medisch-juridische prognosebeoordeling bij duurzame arbeidsongeschiktheid (IVA-criteria)
Een **medisch-juridische prognosebeoordeling** is een essentieel onderdeel van het bepalen of u recht heeft op een **IVA-uitkering** (Invaliditeitsuitkering voor volledig arbeidsongeschikten). Deze beoordeling bepaalt of uw arbeidsongeschiktheid **duurzaam** is, dat wil zeggen: of u voor onbepaalde tijd niet meer kunt werken. Het UWV (Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen) en de **Arbeidsdeskundige** (AD) spelen hierin een belangrijke rol. In dit artikel leggen we uit hoe deze beoordeling werkt, welke criteria er gelden en wat dit betekent voor uw uitkering.
Wat is een medisch-juridische prognosebeoordeling?
Een **medisch-juridische prognosebeoordeling** is een analyse van uw gezondheidstoestand en de verwachte duur van uw arbeidsongeschiktheid. Het UWV en de AD beoordelen of uw arbeidsongeschiktheid **duurzaam** is, dat wil zeggen: of u voor onbepaalde tijd niet meer kunt werken. Dit is cruciaal voor het verkrijgen van een **IVA-uitkering**.
De beoordeling bestaat uit twee delen:
- Medische beoordeling: Een arts beoordeelt uw gezondheidstoestand en de ernst van uw klachten.
- Juridische beoordeling: De AD beoordeelt of uw arbeidsongeschiktheid voldoet aan de wettelijke criteria voor duurzaamheid.
Waarom is deze beoordeling belangrijk?
Als uw arbeidsongeschiktheid als tijdelijk wordt beoordeeld, krijgt u mogelijk een WIA-uitkering (Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen) in plaats van een IVA-uitkering. Een IVA-uitkering is vaak hoger en duurt langer, maar het is essentieel dat uw prognose correct wordt beoordeeld.
Wettelijke basis: IVA-criteria voor duurzame arbeidsongeschiktheid
De **IVA-uitkering** is geregeld in de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA). Voor een IVA-uitkering moet u voldoen aan de volgende criteria:
- Volledige arbeidsongeschiktheid: U kunt geen arbeid meer verrichten, ook niet met aanpassingen of ondersteuning.
- Duurzaamheid: Uw arbeidsongeschiktheid is voor onbepaalde tijd (minimaal 1 jaar, maar in de praktijk wordt dit vaak strenger beoordeeld).
- Geen recht op WIA-uitkering: Als uw arbeidsongeschiktheid als tijdelijk wordt beoordeeld, krijgt u een WIA-uitkering in plaats van IVA.
Welke rol speelt de prognose?
De **prognose** is de verwachting over hoe uw gezondheid zich in de toekomst zal ontwikkelen. Het UWV en de AD kijken naar:
- De ernst en stabiliteit van uw klachten (bijv. chronische pijn, psychische aandoeningen, fysieke beperkingen).
- De verwachting van verbetering (bijv. genezing, revalidatie, medicatie-effecten).
- De duur van uw arbeidsongeschiktheid (bijv. <1 jaar vs. >1 jaar).
Belangrijk: Als de prognose luidt dat uw arbeidsongeschiktheid binnen 1 jaar kan verbeteren, wordt dit vaak als tijdelijk beoordeeld. Dit kan leiden tot een WIA-uitkering in plaats van IVA.
Hoe wordt de prognose beoordeeld?
De beoordeling vindt plaats in verschillende stappen:
- Medisch onderzoek:
- U wordt onderzocht door een UWV-arts of een door het UWV ingeschakelde specialist.
- Er wordt gekeken naar uw medische dossiers, onderzoeksresultaten en eventuele revalidatieverslagen.
- Arbeidsdeskundige beoordeling:
- De AD (Arbeidsdeskundige) beoordeelt of uw arbeidsongeschiktheid duurzaam is.
- De AD kijkt naar uw voormalig werk, eventuele andere werkzaamheden en uw perspectief op herstel.
- Besluitvorming:
- Het UWV neemt een besluit op basis van de medische en juridische beoordeling.
- U ontvangt een besluitbrief met de motivering.
Wat zijn de IVA-criteria voor duurzaamheid?
Voor een IVA-uitkering moet uw arbeidsongeschiktheid voldoen aan de volgende IVA-criteria:
| Criterium | Uitleg |
|---|---|
| Volledige arbeidsongeschiktheid | U kunt geen werk meer verrichten, zelfs niet met aanpassingen of ondersteuning. |
| Duurzaamheid (minimaal 1 jaar) | Uw arbeidsongeschiktheid is voor onbepaalde tijd en er is geen reële kans op herstel binnen 1 jaar. |
| Geen recht op WIA | Als uw arbeidsongeschiktheid als tijdelijk wordt beoordeeld, krijgt u een WIA-uitkering in plaats van IVA. |
| Geen recht op AOW | U moet jonger zijn dan de AOW-leeftijd (67 jaar in 2024). |
Praktische voorbeelden
Om de beoordeling beter te begrijpen, volgen hier enkele praktische voorbeelden:
Voorbeeld 1: Chronische pijnklachten
Situatie: Johan heeft jarenlang last van chronische rugpijn als gevolg van een ongeluk. Zijn artsen stellen vast dat er geen reële kans op herstel is en dat hij voor onbepaalde tijd niet kan werken.
Beoordeling: Het UWV concludeert dat Johans arbeidsongeschiktheid duurzaam is. Hij krijgt een IVA-uitkering.
Voorbeeld 2: Psychische aandoening
Situatie: Lisa heeft een ernstige depressie en kan door haar klachten geen werk verrichten. Haar psychiater stelt dat er wel een kans op verbetering is, maar dat dit minimaal 1 jaar kan duren.
Beoordeling: Het UWV beoordeelt Lisas arbeidsongeschiktheid als tijdelijk en stelt haar in voor een WIA-uitkering in plaats van IVA.
Voorbeeld 3: Fysieke beperking na revalidatie
Situatie: Mark heeft een ernstige hersenletsel geleden en kan na revalidatie geen werk meer verrichten. Zijn artsen stellen dat er geen herstel mogelijk is.
Beoordeling: Het UWV concludeert dat Marks arbeidsongeschiktheid duurzaam is en hij krijgt een IVA-uitkering.
Rechten en plichten bij een prognosebeoordeling
Als uw arbeidsongeschiktheid wordt beoordeeld, heeft u bepaalde rechten en plichten:
Uw rechten
- Recht op een eerlijke beoordeling: Het UWV moet uw medische gegevens objectief beoordelen.
- Recht op bezwaar en beroep: Bent u het oneens met het besluit? Dan kunt u bezwaar maken bij het UWV of in beroep gaan bij de Sociale Raad.
- Recht op bijstand van een jurist: Een sociale zekerheidsjurist kan u helpen bij het indienen van bezwaar of beroep.
- Recht op medische informatie: U heeft recht op inzage in uw medisch dossier en de beoordelingsrapporten.
Uw plichten
- Plicht tot medewerking: U moet alle gevraagde informatie verstrekken, zoals medische rapporten en uitnodigingen voor onderzoek.
- Plicht tot revalidatie: Als het UWV revalidatie aanbeveelt, bent u verplicht hieraan mee te werken.
- Plicht tot opheldering: Als er onduidelijkheden zijn in uw dossier, bent u verplicht deze op te helderen.
Veelgestelde vragen over de medisch-juridische prognosebeoordeling
Vraag 1: Wat gebeurt er als mijn arbeidsongeschiktheid als tijdelijk wordt beoordeeld?
Als uw arbeidsongeschiktheid als tijdelijk wordt beoordeeld, krijgt u een WIA-uitkering in plaats van een IVA-uitkering. Dit betekent dat u recht heeft op een uitkering voor een bepaalde periode (meestal tot 2 jaar), maar niet voor onbepaalde tijd. U kunt bezwaar maken als u het oneens bent met deze beoordeling.
Vraag 2: Kan ik een IVA-uitkering krijgen als mijn arbeidsongeschiktheid minder dan 1 jaar duurt?
Nee, volgens de IVA-criteria moet uw arbeidsongeschiktheid duurzaam zijn, wat in de praktijk betekent dat er geen reële kans op herstel is binnen 1 jaar. Als uw prognose luidt dat u binnen 1 jaar kunt herstellen, wordt uw arbeidsongeschiktheid als tijdelijk beoordeeld en krijgt u een WIA-uitkering.
Vraag 3: Wat kan ik doen als ik het oneens ben met de prognosebeoordeling?
Als u het oneens bent met de beoordeling, kunt u bezwaar maken bij het UWV. U heeft hier 6 weken de tijd voor. Vervolgens kunt u in beroep gaan bij de Sociale Raad als het bezwaar wordt afgewezen. Het is verstandig om hierbij juridische bijstand in te schakelen, bijvoorbeeld van een specialist in sociale zekerheid.
Vraag 4: Kan ik een IVA-uitkering krijgen als ik al een WIA-uitkering ontvang?
Ja, het is mogelijk om van een WIA-uitkering over te stappen naar een IVA-uitkering als uw arbeidsongeschiktheid later als duurzaam wordt beoordeeld. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren als uw gezondheidstoestand verslechtert of als nieuwe medische bevindingen aan het licht komen. U kunt hiervoor een herbeoordeling aanvragen bij het UWV.
Vraag 5: Hoe lang duurt het voordat ik een besluit ontvang?
Het kan weken tot maanden duren voordat u een besluit ontvangt, afhankelijk van de complexiteit van uw zaak. Bij een eenvoudige beoordeling (bijv. duidelijk chronische aandoening) kan het sneller gaan, maar bij complexe gevallen (bijv. psychische aandoeningen) kan het langer duren. Het UWV heeft een gemiddelde looptijd van ongeveer 3 tot 6 maanden.