Hoofdelijke aansprakelijkheid bij hypotheek en echtscheiding
Bij een hypotheek zijn vaak twee of meer personen hoofdelijk aansprakelijk, zoals echtgenoten die samen een woning kopen. Bij echtscheiding blijft deze aansprakelijkheid doorgaans bestaan, tenzij een van de partijen ontslag uit deze verplichting krijgt. Dit artikel legt uit wat hoofdelijke aansprakelijkheid inhoudt, hoe u ontslag kunt aanvragen en welke risico’s uw ex-partner loopt.
Wat is hoofdelijke aansprakelijkheid bij hypotheek?
Bij een hoofdelijke aansprakelijkheid zijn alle partijen die samen een hypothecaire lening hebben afgesloten, gelijkwaardig aansprakelijk voor de terugbetaling van de schuld. Dit betekent dat de bank of kredietverstrekker elke partij afzonderlijk kan aanspreken op het volledige bedrag. Bij echtscheiding blijft deze aansprakelijkheid bestaan, tenzij een van de partijen vrijgesteld wordt.
Voorbeeld: Stel dat u en uw ex-partner samen een hypotheek hebben afgesloten van €300.000. Bij echtscheiding blijft u beide hoofdelijk aansprakelijk. Als uw ex-partner de hypotheek niet meer betaalt, kan de bank u aanspreken op het volledige bedrag van €300.000. Ook al heeft uw ex-partner de woning gekregen bij de scheiding.
Wettelijke basis
De hoofdelijke aansprakelijkheid bij hypotheek is vastgelegd in het Burgerlijk Wetboek (BW), onder andere in:
- Artikel 3:266 BW: regelt de hoofdelijke aansprakelijkheid bij schulden.
- Artikel 3:272 BW: geeft de mogelijkheid tot ontslag uit hoofdelijke aansprakelijkheid.
- Artikel 3:273 BW: bepaalt wanneer ontslag niet mogelijk is.
Daarnaast is de Wet op de financiële dienstverlening (Wft) van belang, omdat hypotheken onder deze wet vallen. Banken moeten duidelijkheid geven over de gevolgen van hoofdelijke aansprakelijkheid bij het afsluiten van een lening.
Hoe krijg ik ontslag uit hoofdelijke aansprakelijkheid?
Om ontslag uit hoofdelijke aansprakelijkheid te krijgen, moet u een schriftelijke verzoek indienen bij de bank of hypotheekverstrekker. Dit kan via een ontslagverzoek of een vrijwaringsovereenkomst. De procedure is als volgt:
- Vraag ontslag aan: Stuur een brief aan de bank waarin u verzoekt om ontslag uit de hoofdelijke aansprakelijkheid. Geef duidelijk aan dat u niet langer aansprakelijk wilt zijn voor de hypotheek.
- Toestemming van de bank: De bank kan uw verzoek weigeren als u niet aan bepaalde voorwaarden voldoet. Zo kan de bank eisen dat uw ex-partner de hypotheek overneemt of dat er een nieuwe hypotheek wordt afgesloten.
- Akkoord met de ex-partner: Als uw ex-partner de hypotheek overneemt, moet u ervoor zorgen dat deze financieel in staat is om de lening alleen af te lossen. Een notaris kan hierbij helpen om een vrijwaringsovereenkomst op te stellen.
- Notariële akte: Als de bank akkoord gaat, moet u een notariële akte laten opstellen waarin uw ontslag uit de hoofdelijke aansprakelijkheid wordt vastgelegd. Deze akte moet worden ingeschreven bij de Kadaster.
Wanneer kan ontslag worden geweigerd?
De bank kan uw verzoek om ontslag weigeren als:
- Uw ex-partner niet in staat is om de hypotheek alleen af te lossen.
- De hypotheek nog niet is afbetaald en uw ex-partner geen nieuwe hypotheek kan afsluiten.
- De bank geen zekerheid heeft dat de hypotheek wordt voldaan.
Let op! Als de bank uw ontslag weigert, blijft u hoofdelijk aansprakelijk. Dit kan gevolgen hebben als uw ex-partner de hypotheek niet betaalt.
Risico’s voor de ex-partner na ontslag
Als u ontslag krijgt uit de hoofdelijke aansprakelijkheid, blijft uw ex-partner alleen aansprakelijk voor de hypotheek. Maar wat zijn de risico’s voor uw ex-partner?
| Risico | Uitleg |
|---|---|
| Financiële last | Als uw ex-partner de hypotheek niet kan betalen, kan de bank de woning in beslag nemen. Dit kan leiden tot een dwangsale. |
| Persoonlijke schulden | Als de woning wordt verkocht en de opbrengst niet toereikend is om de hypotheek af te lossen, kan uw ex-partner persoonlijk aansprakelijk blijven voor het restbedrag (het zogeheten tegenvallersrisico). |
| Kredietrisico | Als uw ex-partner de hypotheek niet kan betalen, kan dit gevolgen hebben voor de kredietwaardigheid. Dit kan invloed hebben op toekomstige leningen of hypotheken. |
| Verhuurproblemen | Als uw ex-partner de woning verhuurt om de hypotheek te betalen, kan dit leiden tot conflicten met huurders of problemen met de verhuurwetgeving. |
Tip: Raadpleeg een financieel adviseur of advocaat voordat u een beslissing neemt over het ontslag uit de hoofdelijke aansprakelijkheid. Zij kunnen helpen bij het beoordelen van de financiële gevolgen.
Rechten en plichten bij hoofdelijke aansprakelijkheid
Rechten van de ex-partner die de hypotheek overneemt
- Het recht om de hypotheek alleen af te lossen.
- Het recht om een nieuwe hypotheek af te sluiten (indien nodig).
- Het recht om de woning te behouden, mits de hypotheek wordt voldaan.
Plichten van de ex-partner die de hypotheek overneemt
- De hypotheek tijdig en volledig te betalen.
- De bank te informeren over eventuele financiële veranderingen (bijvoorbeeld werkloosheid).
- Zorg te dragen voor een adequate verzekering (zoals een opstalverzekering en aanvullende hypotheekverzekering).
Plichten van de ex-partner die ontslag krijgt
- De bank te informeren over het ontslag uit de hoofdelijke aansprakelijkheid.
- Ervoor te zorgen dat de notariële akte wordt ingeschreven bij het Kadaster.
- Geen garantie meer te zijn voor de hypotheek (behalve in uitzonderlijke gevallen, zoals fraude).
Veelgestelde vragen over hoofdelijke aansprakelijkheid
Vraag: Kan ik ontslag uit hoofdelijke aansprakelijkheid krijgen zonder toestemming van mijn ex-partner?
Nee, in de meeste gevallen heeft u de toestemming van de bank nodig om ontslag te krijgen. De bank zal vaak controleren of uw ex-partner de hypotheek alleen kan afbetalen. Als uw ex-partner niet akkoord gaat, kan de bank uw verzoek weigeren.
Vraag: Wat gebeurt er als mijn ex-partner de hypotheek niet betaalt nadat ik ontslag heb gekregen?
Als uw ex-partner de hypotheek niet betaalt, kan de bank de woning in beslag nemen en proberen deze te verkopen. Als de opbrengst van de verkoop niet toereikend is om de hypotheek af te lossen, blijft uw ex-partner persoonlijk aansprakelijk voor het restbedrag. U bent in dit geval niet meer aansprakelijk, tenzij u een garantie hebt gegeven of er sprake is van fraude.
Vraag: Kan ik mijn ex-partner dwingen om de hypotheek over te nemen?
Nee, u kunt uw ex-partner niet juridisch dwingen om de hypotheek over te nemen. U kunt wel proberen om via onderhandeling of bemiddeling tot een akkoord te komen. Als dat niet lukt, kan de bank beslissen of ze uw ontslag verlenen, afhankelijk van de financiële situatie van uw ex-partner.
Vraag: Wat is het tegenvallersrisico en hoe kan ik dat voorkomen?
Het tegenvallersrisico is het risico dat de opbrengst van een dwangsale niet toereikend is om de hypotheek af te lossen. Als uw ex-partner de hypotheek niet kan betalen, kan de bank de woning verkopen, maar als het bedrag niet volstaat, blijft uw ex-partner persoonlijk aansprakelijk voor het restbedrag. Om dit te voorkomen, kan uw ex-partner een aanvullende hypotheekverzekering afsluiten of ervoor zorgen dat de woning voldoende waarde heeft om de hypotheek te dekken.
Tips en aanbevelingen bij hoofdelijke aansprakelijkheid
Bij echtscheiding en hoofdelijke aansprakelijkheid zijn er enkele belangrijke stappen die u kunt nemen om risico’s te minimaliseren:
- Raadpleeg een advocaat: Een familierechtadvocaat kan u helpen bij het opstellen van een scheidingsconvenant en het onderhandelen met de bank over ontslag uit hoofdelijke aansprakelijkheid.
- Vraag een financieel advies: Een financieel adviseur kan beoordelen of uw ex-partner de hypotheek alleen kan afbetalen. Dit kan de bank overtuigen om uw ontslag te verlenen.
- Zorg voor een notariële akte: Laat uw ontslag uit hoofdelijke aansprakelijkheid vastleggen in een notariële akte en laat deze inschrijven bij het Kadaster.
- Overweeg een nieuwe hypotheek: Als uw ex-partner de hypotheek overneemt, kan het nodig zijn om een nieuwe hypotheek af te sluiten. Een hypotheekadviseur kan hierbij helpen.
- Blijf in contact met de bank: Houd de bank op de hoogte van eventuele veranderingen, zoals werkloosheid of scheiding. Dit kan helpen om problemen te voorkomen.
Belangrijk: Als u twijfelt over uw rechten en plichten, neem dan contact op met een advocaat of juridisch adviseur. Zij kunnen u helpen bij het nemen van de juiste beslissingen.
Gerelateerde onderwerpen
Voor meer informatie over echtscheiding en hypotheek, kunt u ook de volgende artikelen lezen: