Hoofdelijke aansprakelijkheid bij hypotheek en echtscheiding: ontslag en risico’s
Bij een echtscheiding blijft vaak de ex-partner hoofdelijk aansprakelijk voor de hypotheek van het gezinshuis, ook als deze niet langer in het huis woont. Dit kan leiden tot financiële risico’s, zoals een eis van de bank bij uitblijven van betalingen. Gelukkig is het mogelijk om deze aansprakelijkheid te laten ontslaan of te beperken. In dit artikel leggen we uit hoe hoofdelijke aansprakelijkheid werkt, hoe u ontslag kunt aanvragen en welke risico’s er voor u of uw ex-partner spelen.
Wat is hoofdelijke aansprakelijkheid bij een hypotheek?
Bij een hypothecaire lening zijn vaak twee of meer personen hoofdelijk aansprakelijk. Dit betekent dat de bank alle schuldenaars kan aanspreken voor de volledige schuld, ook als één persoon niet meer meewoont. Bij een echtscheiding blijft de ex-partner vaak hoofdelijk aansprakelijk, zelfs als de woning in het eigendom van de andere partner komt te staan.
Voorbeeld: Jan en Marja kopen een huis en nemen een hypotheek af. Na de scheiding blijft Marja in het huis wonen, maar Jan verlaat het. De bank blijft Jan hoofdelijk aansprakelijk voor de hypotheek. Als Marja de betalingen niet meer kan doen, kan de bank ook Jan aanspreken voor de volledige schuld.
Wettelijke basis
De hoofdelijke aansprakelijkheid bij een hypotheek is geregeld in:
- Boek 3 Burgerlijk Wetboek (BW), Titel 3.5 (Hypotheekrecht): Bevat de regels over hypotheken en aansprakelijkheid.
- Boek 7 BW, Titel 7.1 (Echtscheiding en vermogensrecht): Regelt de gevolgen van echtscheiding voor vermogenszaken, waaronder hypotheken.
- Artikel 3:233 BW: Behandelt de mogelijkheid tot ontslag van hoofdelijke aansprakelijkheid.
Wanneer blijft u hoofdelijk aansprakelijk?
Na een echtscheiding blijft u hoofdelijk aansprakelijk voor de hypotheek als:
- U samen met uw ex-partner de hypotheek hebt afgesloten en de bank u beiden als schuldenaar heeft opgenomen.
- U niet uit de hypotheekovereenkomst bent gestapt of de bank niet heeft ingelicht over uw vertrek.
- De bank geen nieuwe overeenkomst heeft getekend waarbij uw aansprakelijkheid is beperkt of opgeheven.
Wat gebeurt er als u niet meer betalen?
Als uw ex-partner de hypotheek niet meer kan betalen, kan de bank:
- U direct aanspreken voor de volledige schuld, ook als u niet meer in het huis woont.
- Een incassoprocedure starten, zoals een betalingsbevel of dwangbevel.
- Uw inkomen beslag leggen om de schuld te vorderen.
- De woning in beslag nemen en verkopen om de schuld te dekken, zelfs als u niet meer eigenaar bent.
Risico’s voor uw ex-partner
Als u niet uit de hypotheek stapt, loopt uw ex-partner risico’s zoals:
- Financiële lasten: Als u niet meer betalen, kan de bank uw ex-partner aanspreken voor de volledige schuld.
- Schade aan de kredietwaardigheid : Als de hypotheek niet wordt betaald, kan dit leiden tot een faillissement of surseance van betaling, wat de kredietwaardigheid van uw ex-partner aantast.
- Verlies van de woning: Als de bank de woning verkoopt, kan uw ex-partner het huis verliezen, zelfs als u niet meer meewoont.
Hoe kunt u ontslag van hoofdelijke aansprakelijkheid aanvragen?
Om uit de hoofdelijke aansprakelijkheid te stappen, moet u een verzoek tot ontslag indienen bij de bank. Dit kan op verschillende manieren:
1. Overeenkomst met de bank
De eenvoudigste manier is om met de bank een nieuwe hypotheekovereenkomst te sluiten, waarbij uw aansprakelijkheid wordt opgeheven. Dit kan bijvoorbeeld door:
- Een nieuwe lening af te sluiten waarbij alleen uw ex-partner als schuldenaar optreedt.
- Een herfinanciering te regelen waarbij uw naam uit de hypotheek wordt verwijderd.
2. Verzoek bij de rechtbank
Als de bank niet meewerkt, kunt u een verzoek tot ontslag indienen bij de rechtbank. Dit is geregeld in art. 3:233 BW. De rechtbank kan u ontslaan van hoofdelijke aansprakelijkheid als:
- U redelijke redenen hebt om uw aansprakelijkheid te beëindigen (bijv. echtscheiding).
- De bank geen redelijke bezwaar heeft tegen uw ontslag.
- Uw ex-partner financieel in staat is om de hypotheek alleen te betalen.
Belangrijk: De bank kan tegen uw verzoek in beroep gaan. Als de rechtbank uw verzoek afwijst, blijft u hoofdelijk aansprakelijk.
3. Procedure bij de rechtbank
Om ontslag te krijgen, moet u een schriftelijk verzoek indienen bij de rechtbank. Dit omvat:
- Een verklaring dat u uw aansprakelijkheid wilt beëindigen.
- Een verklaring van uw ex-partner dat deze de hypotheek alleen kan betalen.
- Een verklaring van de bank dat deze geen bezwaar heeft (of dat de rechtbank dit moet beoordelen).
- Bewijs dat uw ex-partner financieel in staat is (bijv. salarisbewijzen, vermogensoverzicht).
De rechtbank beslist vervolgens of uw verzoek wordt gehonoreerd. Als de bank niet reageert, kan de rechtbank beslissen dat uw aansprakelijkheid wordt opgeheven.
Veelgestelde vragen over hoofdelijke aansprakelijkheid
Vraag: Moet ik altijd uit de hypotheek stappen als ik scheid?
Nee, niet altijd. Als uw ex-partner de hypotheek alleen kan betalen en u geen financiële lasten meer wilt dragen, is het verstandig om uw aansprakelijkheid te laten beëindigen. Als u dit niet doet, blijft u hoofdelijk aansprakelijk, ook als u niet meer in het huis woont.
Vraag: Kan de bank weigeren om mij uit de hypotheek te laten stappen?
Ja, de bank kan weigeren als ze vindt dat uw ex-partner niet financieel sterk genoeg is om de hypotheek alleen te betalen. In dat geval kunt u een verzoek bij de rechtbank indienen om uw aansprakelijkheid alsnog te laten beëindigen. De rechtbank beoordeelt dan of uw verzoek redelijk is.
Vraag: Wat gebeurt er als mijn ex-partner de hypotheek niet betaalt en ik ben nog hoofdelijk aansprakelijk?
Als uw ex-partner de hypotheek niet betaalt en u nog hoofdelijk aansprakelijk bent, kan de bank u direct aanspreken voor de volledige schuld. Dit kan leiden tot:
- Een eis op betaling van de volledige schuld.
- Een beslag op uw inkomen of bezittingen.
- Een faillissement of surseance van betaling als de schuld niet wordt voldaan.
Vraag: Kan ik mijn ex-partner dwingen om mij uit de hypotheek te laten stappen?
Nee, u kunt uw ex-partner niet rechtstreeks dwingen om uw aansprakelijkheid te laten beëindigen. Wel kunt uwzelf een verzoek indienen bij de bank of de rechtbank. Als uw ex-partner niet meewerkt, kan de rechtbank beslissen of uw verzoek wordt gehonoreerd, op basis van de financiële situatie.
Tips om uw risico’s te beperken
Als u uw hoofdelijke aansprakelijkheid wilt beëindigen, zijn hier enkele belangrijke stappen en tips:
1. Overleg met uw ex-partner
Spreek af wie de hypotheek na de scheiding gaat betalen. Als uw ex-partner de hypotheek alleen kan betalen, is het verstandig om samen met de bank een oplossing te zoeken.
2. Vraag een hypotheekadviseur
Een hypotheekadviseur kan helpen bij het regelen van een nieuwe hypotheekovereenkomst waarbij uw naam wordt verwijderd. Zij kunnen ook beoordelen of uw ex-partner financieel in staat is om de hypotheek alleen te dragen.
3. Raadpleeg een advocaat
Als de bank niet meewerkt, is het verstandig om een advocaat in te schakelen. Een familierechtadvocaat kan u helpen bij het indienen van een verzoek tot ontslag bij de rechtbank.
4. Controleer uw hypotheekovereenkomst
Kijk of uw hypotheekovereenkomst een clausule bevat over hoofdelijke aansprakelijkheid. Soms kan deze clausule worden aangepast of verwijderd met toestemming van de bank.
5. Verzeker u tegen risico’s
Overweeg een schuldensverzekering of overlijdensrisicoverzekering om uzelf te beschermen tegen financiële gevolgen als uw ex-partner de hypotheek niet kan betalen.
6. Houd uw financiële situatie bij
Als u uw aansprakelijkheid wilt beëindigen, moet u aantonen dat uw ex-partner financieel in staat is om de hypotheek alleen te betalen. Houd daarom:
- Salarisbewijzen
- Vermogensoverzichten
- Bewijs van andere inkomsten
7. Wees voorbereid op afwijzing
Als de bank uw verzoek afwijst, kunt u in beroep gaan bij de rechtbank. Wees voorbereid op een mogelijke afwijzing en houd rekening met de kosten van een juridische procedure.
8. Overweeg een nieuwe hypotheek
Als uw ex-partner de hypotheek niet alleen kan betalen, kan een nieuwe hypotheek met een lagere maandlast een oplossing bieden. Overleg hierover met een hypotheekadviseur.
Hoofdelijke aansprakelijkheid: uw opties in vergelijking
Hier een overzicht van uw mogelijkheden om uit de hoofdelijke aansprakelijkheid te stappen:
| Optie | Voordelen | Nadelen | Kosten |
|---|---|---|---|
| Overeenkomst met de bank | Snel en eenvoudig; geen juridische procedure | Bank kan weigeren als uw ex-partner niet financieel sterk genoeg is | Geen directe kosten, maar mogelijk herfinancieringskosten |
| Verzoek bij de rechtbank | Kan werken als de bank niet meewerkt; juridische kracht achter uw verzoek | Duurt langer; bank kan in beroep gaan; juridische kosten | Rechtbankkosten (ca. €200-€500) + advocaat (ca. €150-€300 per uur) |
| Nieuwe hypotheek afsluiten | Kan leiden tot lagere maandlasten; ex-partner draagt hypotheek alleen | Bank kan strengere eisen stellen; mogelijk hogere rente |