Bijstand vermogensgrens berekening: zo werkt het
Bij de bijstandsuitkering wordt uw vermogen en inkomen beoordeeld om te bepalen of u recht heeft op ondersteuning. De vermogensgrens bijstand is een cruciale factor: overschrijdt u deze grens, dan kunt u mogelijk geen bijstand ontvangen. In dit artikel leggen we uit hoe uw vermogen berekend wordt, welke regels gelden en welke uitzonderingen er zijn.
Wat is de vermogensgrens bijstand?
De vermogensgrens bijstand is het maximale bedrag dat u mag bezitten om in aanmerking te komen voor een bijstandsuitkering. Deze grens is vastgesteld door de overheid en wordt jaarlijks aangepast. In 2024 bedraagt de vermogensgrens voor een alleenstaande € 30.000 (exclusief de eigen woning). Voor samenwonenden geldt een hogere grens, namelijk € 60.000.
Belangrijk: Alleen uw vrije vermogen telt mee. Dit is het bedrag dat u na aftrek van schulden en bepaalde vrijstellingen overhoudt. Ook uw inkomen wordt meegenomen bij de beoordeling. Beide factoren samen bepalen of u recht heeft op bijstand.
Welke vermogens tellen mee?
Niet alle bezittingen worden meegenomen bij de berekening van uw vermogen. De volgende posten tellen niet mee:
- De eigen woning (mits u er in woont en geen andere woning bezit).
- Een bedrijfsvermogen (alleen als u actief in het bedrijf bent en het niet als spaarpot gebruikt).
- Een lijfrenteverzekering of pensioen (alleen het kapitaal dat nog niet is uitgekeerd).
- Een auto met een waarde tot € 7.500 (voor een alleenstaande) of € 15.000 (voor samenwonenden).
- Een grafkelder of grafrechten.
Wel tellen mee in uw vermogen:
- Spaartegoeden (op spaarrekeningen, termijndeposito's, beleggingen).
- Beleggingen (aandelen, obligaties, ETF's, crypto).
- Overige onroerende goederen (bijvoorbeeld een vakantiewoning of een tweede huis).
- Contant geld en rekening-couranttegoeden.
- Kunstwerken, antiek of andere waardevolle voorwerpen (indien niet vrijgesteld).
Hoe wordt uw vermogen berekend?
Om uw vermogen te berekenen, moet u alle bezittingen optellen en vervolgens bepaalde vrijstellingen en schulden aftrekken. Het resultaat is uw vrije vermogen. De formule ziet er zo uit:
| Basisvermogen | Berekening |
|---|---|
| Alle bezittingen (na aftrek van schulden) | Totaal van spaartegoeden, beleggingen, onroerende goederen, contant geld, etc. |
| Vrijstellingen (bijv. eigen woning) | Aftrek van vrijgestelde posten (zie boven) |
| Vrije vermogen | Basisvermogen - vrijstellingen = vrije vermogen |
Voorbeeld: Stel, u heeft een spaartegoed van € 25.000, een beleggingsrekening met € 10.000 en een auto die € 8.000 waard is. U woont in uw eigen woning (vrijstelling) en heeft geen schulden. Dan is uw berekening als volgt:
- Totaal bezittingen: € 25.000 (spaartegoed) + € 10.000 (beleggingen) + € 8.000 (auto) = € 43.000.
- Aftrek vrijstellingen: de eigen woning telt niet mee, dus blijft uw vermogen € 43.000.
- Uw vrije vermogen is dus € 43.000, maar de vermogensgrens voor een alleenstaande is € 30.000. U overschrijdt deze grens en heeft geen recht op bijstand.
Let op: Als uw vermogen boven de grens ligt, maar u kunt aantonen dat u het geld nodig heeft voor bijvoorbeeld medische kosten of woningschade, kan de gemeente dit meenemen in de beoordeling.
Wettelijke basis: waar staat het geregeld?
De regels rondom de vermogensgrens bijstand zijn vastgelegd in de Wet werk en bijstand (Wwb). Specifiek zijn dit de artikelen die van belang zijn:
- Artikel 38 Wwb: Beoordeling van vermogen en inkomen.
- Artikel 39 Wwb: Vermogensgrens voor bijstand.
- Artikel 40 Wwb: Vrijstellingen bij vermogen.
- Artikel 41 Wwb: Inkomen en bijstand.
Daarnaast worden de bijstandsnormen jaarlijks vastgesteld door de Rijksoverheid in overleg met de gemeenten. Deze normen worden gepubliceerd in het Besluit bijstandsnormen. Voor 2024 gelden de volgende grenzen:
| Situatie | Vermogensgrens (exclusief eigen woning) |
|---|---|
| Alleenstaande | € 30.000 |
| Samenwonende partners | € 60.000 |
| Alleenstaande met een kind | € 30.000 (+ extra vrijstellingen per kind) |
Belangrijk: De vermogensgrens is een maximum. Als uw vermogen onder deze grens ligt, wordt uw inkomen meegewogen. Ook als uw vermogen boven de grens ligt, kan de gemeente nog steeds bijstand verlenen als uw inkomen zeer laag is.
Uw rechten en plichten bij de vermogensgrens
Uw rechten
- Transparantie: De gemeente moet u duidelijk uitleggen hoe uw vermogen is berekend en waarom u wel of geen recht heeft op bijstand.
- Beroep maken: Bent u het oneens met de beoordeling? Dan kunt u binnen 4 weken na ontvangst van de beslissing beroep aantekenen bij de Sociale Rechtencommissie.
- Hulp bij berekening: U kunt gratis advies vragen bij een juridisch loket of een maatschappelijk werkverlener.
Uw plichten
- Juiste gegevens verstrekken: U bent verplicht om alle financiële gegevens te delen, zoals spaartegoeden, beleggingen en inkomen. Overschrijven of verbergen van vermogen is fraude en kan leiden tot terugvordering of strafrechtelijke vervolging.
- Periodieke controle: De gemeente kan uw vermogen en inkomen jaarlijks laten controleren. U moet hieraan meewerken.
- Melding bij veranderingen: Als uw vermogen of inkomen verandert (bijvoorbeeld door erfenis, verkoop van een huis of een baan), moet u dit direct melden aan de gemeente.
Praktische voorbeelden van vermogensgrens bijstand
Voorbeeld 1: Alleenstaande met spaartegoed
Situatie: U bent 45 jaar, alleenstaand en woont in een huurhuis. U heeft een spaartegoed van € 28.000 en een beleggingsrekening met € 5.000. U verdient € 1.200 bruto per maand.
- Uw totale vermogen: € 28.000 (spaar) + € 5.000 (beleggingen) = € 33.000.
- Uw eigen woning telt niet mee (u huurt).
- De vermogensgrens voor een alleenstaande is € 30.000. U overschrijdt deze met € 3.000.
- De gemeente beoordeelt vervolgens uw inkomen. Bij een inkomen van € 1.200 bruto per maand (na aftrek van belastingen en premies) ligt dit onder de bijstandsnorm. Uw overschrijding van de vermogensgrens kan leiden tot een lagere uitkering of geen bijstand.
Voorbeeld 2: Samenwonende partners met eigen woning
Situatie: U woont samen met uw partner in een eigen huis (waarde € 350.000). U heeft gezamenlijk een spaartegoed van € 50.000 en een auto die € 12.000 waard is. Uw gezamenlijk inkomen is € 2.500 bruto per maand.
- Uw totale vermogen: € 50.000 (spaar) + € 12.000 (auto) = € 62.000.
- Uw eigen woning telt niet mee (vrijstelling).
- De vermogensgrens voor samenwonenden is € 60.000. U overschrijdt deze met € 2.000.
- Ondanks de overschrijding kan de gemeente besluiten tot bijstand, omdat uw inkomen zeer laag is. U kunt een verzoek doen om uitzondering op de grens.
Voorbeeld 3: Alleenstaande met erfgoed
Situatie: U heeft recent een erfenis ontvangen van € 40.000. U woont in een huurhuis en heeft een spaartegoed van € 15.000. U verdient € 900 bruto per maand.
- Uw totale vermogen: € 15.000 (spaar) + € 40.000 (erfgoed) = € 55.000.
- Uw eigen woning telt niet mee (u huurt).
- De vermogensgrens is € 30.000. U overschrijdt deze met € 25.000.
- De gemeente kan besluiten dat u geen recht heeft op bijstand, omdat uw vermogen te hoog is. U kunt echter een beroep doen als u aantoont dat het erfgoed onverwachts was en u het geld nodig heeft voor levensonderhoud.
Veelgestelde vragen over de vermogensgrens bijstand
Vraag: Mijn vermogen ligt net boven de grens. Kan ik nog bijstand krijgen?
Als uw vermogen net boven de grens ligt, is het mogelijk dat u nog steeds recht heeft op bijstand, maar dan in een verminderde vorm. De gemeente kijkt dan naar uw inkomen en of er uitzonderingen gelden (bijvoorbeeld als u het geld nodig heeft voor medische kosten). In sommige gevallen kan uw vermogen worden gedeeltelijk vrijgesteld. Raadpleeg de gemeente of een juridisch loket voor advies.
Vraag: Wat als ik een erfenis ontvang en mijn vermogen daardoor boven de grens komt?
Als u een erfgoed ontvangt en uw vermogen daardoor boven de grens komt, heeft dit invloed op uw bijstand. De gemeente kan besluiten dat u geen recht meer heeft op bijstand, tenzij u aantoont dat het geld onverwachts was en u het nodig heeft voor levensonderhoud. In sommige gevallen mag u het erfgoed tijdelijk vrijstellen (bijvoorbeeld voor woningrenovatie). Meld de erfenis direct aan de gemeente.