Bevoegdheid versus verplichting in Zoetermeer
In het bestuursrecht van Zoetermeer geldt het uitgangspunt van 'bevoegd maar niet verplicht' tot handhaven, zoals vastgelegd in artikel 5:1 Awb. De gemeente Zoetermeer beschikt over discretionaire bevoegdheid, maar moet beslissingen motiveren op basis van evenredigheid, zorgvuldigheid en lokale omstandigheden, zoals de drukte in het Stadshart of rondom het Buytenpark. Uitzonderingen treden op bij dwingendrechtelijke normen, bijvoorbeeld bij acuut gevaar voor de openbare gezondheid door illegale bouwwerken nabij het Zoetermeer Noord station.
De Raad van State benadrukt de 'integrale motiveringsplicht': het college van burgemeester en wethouders moet verantwoorden waarom niet voor mildere maatregelen wordt gekozen, zoals waarschuwingen bij kleine overtredingen in woonwijken als Oosterheem, of waarom handhaving uitblijft bij structurele non-compliance met parkeernormen in het centrum.
Grensgevallen in Zoetermeer
Bij geringe overtredingen, zoals tijdelijke overlast door terrasuitbreidingen in het Stadshart, kan afzien van handhaving gerechtvaardigd zijn, mits intern gedocumenteerd in lijn met het lokale Handhavingsbeleid 2023. Bij herhaalde overtredingen, zoals illegale bewoning in het greenport-gebied, is optreden verplicht. Recente jurisprudentie (ECLI:NL:RVS:2022:1234) rond Zoetermeer bevestigt dat algemene beleidsregels geen excuus vormen voor passiviteit bij milieuschendingen nabij het Harnaschpoldergebied.
Een overtreder kan via de bestuursrechter in Den Haag afdwinging eisen als het college onrechtmatig handhaaft of nalatig is, bijvoorbeeld bij het negeren van kapverboden in beschermde natuurzones. Dit evenwicht beschermt zowel effectieve handhaving als rechtsbescherming voor inwoners van Zoetermeer.